Twórczość Witolda Gombrowicza doczekała się tłumaczeń na 40 języków, w tym m.in. na angielski, francuski, niemiecki, szwedzki, fiński, chiński, japoński, arabski czy macedoński. W ubiegłym roku ukazało się pierwsze tłumaczenie Gombrowicza na język gruziński. To dzięki tłumaczom powieści i dramaty polskiego pisarza zdobywają czytelników na całym świecie. Dlatego już od kilku lat Muzeum Witolda Gombrowicza planowało zorganizować spotkanie tych, którzy próbują przekładać na inne języki teksty autora „Kosmosu”. Literatura niełatwa, ale twórcza językowo - To niełatwa literatura, niezwykle oryginalna i twórcza językowo, osadzona w tradycji europejskiej, ale też specyficznie polskiej, co często jest nieprzekładalne lub trudno przekładalne. Dlatego od kilku lat próbowaliśmy, a było to również marzenie Rity Gombrowicz, zorganizować spotkanie osób, które podejmują się tego wyzwania. Chcieliśmy, żeby podzieliły się swoimi doświadczeniami i wiedzą, ale także by tu, u nas, niemal „dotknęły” Gombrowicza, zobaczyły miejsca, które są z nim związane – mówi Tomasz Tyczyński, kurator muzeum we Wsoli. Okazją do organizacji takiego wydarzenia stała się 50. rocznica śmierci pisarza. We Wsoli i w Vence - Całe wydarzenie podzielone jest na dwie główne części. Pierwsza odbywa się w Polsce. To Warszawa, Wsola oraz Radom, dzięki współpracy z władzami tego miasta. Druga część kongresu będzie miała miejsce w Vence we Francji, w mieście, w którym Gombrowicz spędził ostatnie lata życia - mówi Ewa Witkowska, zastępca kierownika muzeum we Wsoli.. - Referaty i szkice przygotowane przez uczestników podzieliliśmy na kilka bloków tematycznych. Bardzo różnorodnych, bo mowa będzie o percepcji twórczości Gombrowicza na przykład w Finlandii, Gruzji czy Izraelu, o specyfice tłumaczenia tekstów Gombrowicza na języki z kręgów odległych od kultury europejskiej, na przykład na język arabski czy chiński. Dowiemy się też wiele o tajnikach warsztatu tłumacza czy specyfice przenoszenia tekstów Gombrowicza na deski teatru – wyjaśnia Anna Spólna, koordynująca merytoryczną stronę wydarzenia. Uczestnicy kongresu odwiedzą także miejsca związane z pisarzem, czyli Małoszyce, miejscowość, w której Gombrowicz się urodził i położony nieopodal majątek należący do rodziny jego matki, czyli Bodzechów. Planowana jest także wycieczka po Warszawie śladami Gombrowicza. Spotkania, panele dyskusyjne oraz czytanie Gombrowicza w wielu językach będą odbywały się we Wsoli i w Radomiu. Kongresowi towarzyszą także inne wydarzenia kulturalne: w sobotę (12 października) w Zespole Szkół Muzycznych w Radomiu wystąpi Renata Przemyk. Część „polska” kongresu odbędzie się w dniach 10-14 października. Ciąg dalszy od 14 do 17 października we francuskim Vence. Tam dokończona zostanie część panelowa kongresu, jego uczestnicy zwiedzą miejsca związane z ostatnim etapem biografii Gombrowicza, odwiedzą jego grób, a także spotkają się z miejscowymi twórcami kultury na pikniku literackim, który władze Vence zorganizują na Col de Vence, jednym z ulubionych miejsc wycieczek Witolda Gombrowicza i jego partnerki, a potem żony Rity Labrosse. Tłumacze będą też w przestrzeni publicznej prezentować najważniejsze dla nich cytaty z Gombrowicza, oczywiście w swoich rodzimych językach. Program części „polskiej” Międzynarodowego Kongresu Tłumaczy Gombrowicza: 11 października - piątek godz. 18.20 – 20.00 obrady i panele dyskusyjne dotyczące recepcji dzieł Gombrowicza na świecie,  Muzeum Witolda Gombrowicza, Wsola; 12 października – sobota godz. 18.30 - Renata Przemyk Ya Hozna i The Best of, koncert, Zespół Szkół Muzycznych, Radom (Uwaga: wstęp wolny, ale ilość miejsc ograniczona); 13 października – niedziela godz. 10-14 – panele dyskusyjne dotyczące tajników warsztatu tłumacza, Muzeum Witolda Gombrowicza, Wsola; godz. 17 – „Gombrowicz na językach” - czytanie Gombrowicza w przekładach oraz „Gombrowicz egzotyczny” – dyskusja panelowa, MCSW Elektrownia, Radom.     Wstęp na wszystkie wydarzenia wolny.