Wystawy w muzeum. Pochówki pod „kloszem’

W podziemiach Muzeum im. Jacka Malczewskiego można oglądać od wczoraj dwie wystawy będące fektem prac archeologicznych w regionie radomskim.
 

- W lipcu 1981 r. w Gulinie-Młynie (gm. Zakrzew) podczas wybierania piasku odkryte zostało przypadkowo stanowisko, na którym nzastępnie pracownicy  ówczesnego Muzeum Okręgowego przeprowadzili dwie inspekcje  terenowe, a od 1984 r. prowadzili tu regularne badania wykopaliskowe, w tym analizę i konserwację pozyskanych w ramach tych badań zabytków - wyjaśnia Małgorzata Cieslak-Kopyt z "Malczewskiego".

Cmentarzysko Gulin-Młyn jest jednym z kilkudziesięciu stanowisk kultury pomorskiej, wchodzących w skład lokalnego skupiska osadniczego rozwijającego się w dorzeczu środkowej i górnej Radomki oraz górnej Iłżanki, funkcjonującego w literaturze specjalistycznej jako radomskie skupisko osadnicze kultury pomorskiej. - W 1988 r. w odległości około 100 m na południe od piaskowni odkryto cmentarzysko kultury przeworskiej. W trakcie badań sondażowych w tymże roku, odkryto pięć jamowych grobów kultury przeworskiej z początków naszej ery, a podczas wieloletnich badań na stanowisku ponad 100 obiektów  obu kultur - tłumaczy Cieślak-Kopyt.

Cmentarzysko kultury pomorskiej w Gulinie-Młynie zostało założone prawdopodobnie w końcu V w. p.n.e., i użytkowane następnie w IV i III w. p.n.e. Niewykluczone, że ludność wspomnianej kultury chowała tu swoich zmarłych jeszcze w II w. p.n.e., kiedy w rejonie Gulina-Młyna obecni byli już przedstawiciele kultury przeworskiej. Ludność ta chowała  swoich zmarłych przez następne kilka stuleci, czyli drugiej połowy II w. n.e.

Wśród obiektów pomorskich niemal dwie trzecie grobów reprezentowało formę kloszową, a więc popielnicy wypełnionej przepalonymi kośćmi, zazwyczaj nakrytej misą, osłoniętej dużym naczyniem ustawionym do góry dnem, tzw. kloszem. Pozostałe pochówki to groby popielnicowe, o analogicznym zestawie naczyń, ale bez „klosza”. Dość często groby obu typów lub tylko jednego rodzaju występowały bardzo blisko siebie we wspólnej jamie grobowej tworząc groby zbiorowe złożone z dwóch lub trzech pochówków. W jednym przypadku odnotowano grób zbiorowy, gdzie pod wspólnym „kloszem” znajdowały się trzy popielnice wypełnione przepalonymi kośćmi trojgiem dzieci. Poza grobami, do ciekawych obiektów zaliczyć należy jamy zawierające przepalone kości zwierząt udomowionych, dużej (bydło, koń) i średniej wielkości (owca, koza, świnia). Wyjątkowo w jednej z jam znajdowały się dodatkowo szczątki małego, prawdopodobnie dzikiego mięsożercy. W tym samym obiekcie odkryto niewielki, żelazny grot broni drzewcowej. Znalezisko  to ma wyjątkową wartość naukową,  gdyż broń na cmentarzyskach kultury pomorskiej   znajdowana  jest niezwykle rzadko.

Na wystawie są prezentowane naczynia kultury pomorskiej oraz plansze informacyjne – fragmenty broszury pt. „Starożytne nekropole nad Radomką”

Druga wystawa - fotograficzna przedstawia Zamek Biskupów Krakowskich w Iłży, który w ramach realizowanego projektu badawczego poddany został działaniom nieinwazyjnym w formie naziemnych pomiarów laserowych i fotogrametrycznych.

RUINowAnie w Iłży

- Działania te miały na celu zanalizowanie i zadokumentowanie dziedzictwa narodowego wraz z najbliższym otoczeniem, ze skierowaniem uwagi w stronę krajobrazu kulturowego regionu. Tytułowe „RUINowAnie” ma za zadanie podkreślenie nieustannego procesu niszczenia ruin  zamku w Iłży, które z roku na rok, zarówno w wyniku działania procesów naturalnych i atmosferycznych, jak również aktów wandalizmu i dewastacji, ulegają systematycznej destrukcji - podkresla kierujacy pracami archeologicznymi Rafał Zapłata.
Wystawa powstała ze zbioru fotografii, wykonanych podczas prac przy realizacji projektu naukowego prowadzonegp przez Wydział Nauk Historycznych i Społecznych Uniwersytetu Kardynała Stefana wyszyńskiego w 2012 r., a także w wyniku przetworzenia materiału zdjęciowego na potrzeby ekspozycji.

Zamek Biskupów Krakowskich w Iłży jest trwałą ruiną – obiektem wpisanym do rejestru zabytków. Wystawa składa się z 25 zdjęć oraz towarzyszących im krótkich opisów. Zdjęcia prezentowane są w formacie A3 (297 mm x 420 mm).

Obie wystawy czynne są do 28 lutego 2014 r.