Archeolodzy na tropie krzemienia. Spotkanie z badaczami i wyprawa do Rydna

    Rydno to rezerwat archeologiczny rozciągający się wzdłuż rzeki Kamiennej od północno-wschodniej części Skarżyska-Kamiennej aż po górę Św. Rocha pod Wąchockiem, obejmujący zespół głównie paleolitycznych osad przemysłowych oraz kopalnię hematytu. Program spotkania: godz. 10. 30 - 10. 45 - otwarcie konferencji (Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu, ul. Rynek 4/5), godz. 10. 45 - 11. 15 prof. dr hab. Romuald Schild (Instytut Archeologii i Etnologii PAN): Sto lat badań Rydna - kopalni ochry z epoki kamienia, - godz. 11.15-11.35 mgr mgr Elżbieta Ciepielewska, Jacek A. Tomaszewski (Państwowe Muzeum Archeologiczne), Halina Królik (Instytut Archeologii i Etnologii PAN): Rydno. Badania 1988 - 2007, godz. 11. 35 - 12 dr Michał Przeździecki (Instytut Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego) Rydno - koncepcja dalszych badań, ochrony oraz promocji, godz. 12 -12. 30 dyskusja, godz. 12. 30 - 14 przerwa na obiad, godz. 14 -15 - przejazd na Rydno (zbiórka: Nowy Młyn k/Skarżyska-Kamiennej, ul. Łyżwy), godz. 15 -18 - zwiedzanie stanowisk kompleksu Rydno, godz. 18 -spotkanie przy ognisku, W piątek (9 bm.) zainteresowani będą mogli zwiedzać stanowiska w Całowaniu (powiat Otwock). Zbiórka o godz. 11 na stanowisku. Jak piszą prof. dr. hab. Zofia Sulgostowska i dr Katarzyna Kerneder-Gubała, Rydno to prehistoryczne centrum społeczno-gospodarcze, koncentracja obozowisk z epoki kamienia, skupionych wokół kopalni, gdzie wydobywano ziarna hematytu od około 22500 po ok. 4000 - 3500 lat temu. Co było powodem, że teren Rydna przyciągał osadnictwo ludzkie z odległych niekiedy obszarów? Znanych jest ponad 400 prehistorycznych obozowisk, ale przypuszczalnie były ich tysiące: zniszczonych przez gospodarkę ludzką lub czekających na przebadanie. Jest to obszar unikatowy nie tylko w prehistorii Europy. Hematyt (z gr. haima - krew) był używany jako barwnik, a jego czerwony kolor posiadał znaczenie symboliczne. Najstarsze ślady użytkowania ochry sięgają 300 000 lat, znane są z Afryki i pochodzą ze stanowiska Twin Rivers w Zambii. Na terenie Europy pojawia się na stanowiskach datowanych ok. 50000-40000 lat temu, związanych z osadnictwem człowieka neandertalskiego. Hematyt wydobywano drążąc jamy osiągające dwa metry głębokości. Jak wykorzystywano wydobyty hematyt? Ziarna hematytu rozcierano na proszek za pomocą żaren i rozcieraczy kamiennych. Był niezbędny głównie w rytuałach grzebalnych: posypywano nim zmarłego i złożone z nim w grobie przedmioty. Był on również pomocny przy wyprawianiu skór oraz w zabiegach medycznych ze względu na właściwości antyseptyczne. Rydno to miejsce atrakcyjne dla osadnictwa, które od kilkudziesięciu tysięcy lat przyciągał nie tylko hematyt ale też pobliskie wychodnie wspaniałej jakości krzemienia tzw. czekoladowego, docierającego na inne obszary, odlegle do 600 km od wychodni. Na stanowisku znajdują się pozostałości wielu bogatych pracowni krzemieniarskich, przetwarzających ten krzemień. W obozowiskach zachowały się liczne ślady konstrukcji mieszkalnych zagłębionych w ziemię (chat i szałasów), wznoszonych przez społeczności paleolityczne i mezolityczne, w których piasek wymieszany jest z pyłem hematytowym. Niektóre chaty miały rozmiary do 5 - 8 m średnicy. Towarzyszyły im jamy gospodarcze. Ich układ przestrzenny wskazuje, że były wśród nich wielorodzinne obozowiska, składające się z kilku jedno-czasowych obiektów mieszkalnych. Minęło ponad 100 lat od pierwszych badań na Rydnie. Współczesny krajobraz nie przypomina tego, który zasiedlali łowcy; zbieracze paleolitu i mezolitu. Pozostała jednak rzeka Kamienna, a wokół niej przekształcone tereny. Celem naszego spotkania jest uzmysłowienie rangi tego niezwykłego miejsca oraz zastanowienie się nad koncepcję dalszych badań, jego ochrony oraz promocji. Fot. skarzysko.powiat.pl