Dwie nowe wystawy w „Malczewskim”. Radomskie drogi do niepodległości i XX-lecie samorządu

      Pierwsza ekspozycja organizowana wspólnie z Archiwum Państwowym w Radomiu ma pokazać mieszkańcom Radomia i regionu czas odzyskiwania niepodległości, ukazać postawy naszych wielkich poprzedników, ww tym wielu radomian, np. Michał Tadeusz Brzęk-Osiński, walczących w okolicach Radomia w czasie tzw. operacji dęblińskiej w 1914 roku. Podobne przedsięwzięcie to epizodyczny tzw. Legion Puławski, w którym walczyło wielu radomian w okolicach miasta (np. bitwie pod Pakosławiem koło Iłży). Radom latem 1915 roku znalazł się pod okupacja austriacką. Austriacy oprócz prowadzenia rabunkowej gospodarki, pozwolili Polakom swobodne życie narodowe i społeczne – po raz pierwszy zorganizowano w mieście oficjalne obchody rocznicowe uchwalenia Konstytucji 3 Maja, spolszczono szkolnictwo powszechne i średnie (uchwałą Rady Miejskiej nadano szkołom imiona polskich bohaterów i poetów), powstała Komisja Szkolna Ziemi Radomskiej pod kierownictwem ks. Józefa Rokosznego; przeprowadzono także pierwszy raz wolne wybory do rady miejskiej; spolonizowane zostało także sądownictwo cywilne i karne. Rozwijały się taż związki zawodowe skupione wokół PPS i Narodowej Demokracji. Lata 1915-1918 można nazwać okresem „narastającej” niepodległości. Na bazie tych okoliczności zrodziła się „Republika Radomska” -  wyjątkowe wydarzenie w dziejach Radomia. W zbiorowej pamięci jako datę odzyskania niepodległości przyjmujemy 11 listopada, zaś Radom jako pierwsze miasto w danym zaborze rosyjskim ogłosił niepodległość 2 listopada 1918 roku. Radomianie na początku listopada 19181 roku okazali się nadzwyczaj sprawnymi organizatorami. „Republika” miała swój własny rząd tzw. Komitet Pięciu (Aleksy Rżewski, Stanisław Kelles-Krauz, Wacław Dębowski, Jan Wigura, Roman Szczawiński), ponadto własne wojsko, milicję, odpowiednie agendy zajmujące się pomocą społeczną. Po dniach samodzielnych rządów Komitet Pięciu podporządkował się Tymczasowemu Rządowi Republiki Polskiej w Lublinie, a ten 11 listopada oddał władzę powracającemu z Magdeburga Józefowi Piłsudskiemu. Wiedza o tych dniach jest ograniczona dlatego też na planowanej wystawie będzie położony szczególny nacisk na ten fakt historyczny. Rok 1918 nie kończy zmagań radomian z odzyskiwaniem niepodległości. Mieszkańcy miasta zaangażowani byli w walki o Lwów, w Powstania Śląskie (poprzez udział walkach i organizację kwest na pomoc powstańcom), wojnę polsko-bolszewicką 1920 roku.  „XX-lecie Samorządu Województwa Mazowieckiego” Wystawa będzie opisywać dwudziestoletni okres współpracy Muzeum im. J. Malczewskiego w Radomiu z Samorządem Województwa Mazowieckiego. To czas, podczas którego muzeum rozbudowało i wyremontowało swoja siedzibę dzięki dotacjom samorządu, okres, w którym zrealizowano wiele inwestycji i zakupów. Dzięki dotacjom odbyło się też cały szereg interesujących, pouczających wystaw historycznych i prezentujących dorobek kulturalny regionu radomskiego oraz ekspozycji które ukazywały kolekcje Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu. Wystawa zaprezentuje poprzez wielkoformatowe wydruki fotograficzne historię współpracy samorządu i muzeum. Placówka pokaże najważniejsze inwestycje, dzięki którym muzeum, a także nasze oddziały: Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie i Muzeum Sztuki Współczesnej zrealizowały remonty i duże projekty. Ekspozycja będzie również prezentować różnorodne eksponaty zakupione podczas trwania 20-letniej współpracy. Wystawie towarzyszy wydawnictwo pt. „Współpraca Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu z Samorządem Województwa Mazowieckiego”.