„Artystyczny powrót do przeszłości”. W niedzielę ostatnie oprowadzanie kuratorskie po znakomitej wystawie

fot. Muzeum im. Jacka Malczewskiego

Na ekspozycji zaprezentowano główne tendencje artystyczne, obecne w sztuce polskiej w momencie kształtowania się naszego muzeum. Jest to prezentacja ponad 120 muzealiów, przede wszystkim obrazów, rzeźby oraz grafiki, powstałych w latach 1917 – 1939. Zostały pokazane przez pryzmat charakterystycznego dla tego okresu, intensywnego powstawania i rozwijania się nowych kierunków i nurtów artystycznych, a także łączenia się twórców w grupy. Na wystawie znajdują się prace stanowiące jedynie niewielki wycinek twórczości bardzo płodnego okresu dwudziestolecia międzywojennego.

Polska awangarda, czyli formiści

Uwaga skupiona została przede wszystkim na dziełach reprezentujących najważniejsze ugrupowania tego okresu. Prezentowane są m.in. Ekspresjoniści Polscy – „formiści” – pierwsze polskie ugrupowanie awangardowe, działające w latach 1917–1922. Jego głównym założeniem było zerwanie w sztuce z wiernym kopiowaniem rzeczywistości, a także stworzenie nowego języka formalnego, polegającego na czerpaniu wzorów zarówno z kierunków awangardowych, takich jak kubizm, futuryzm, czy ekspresjonizm, jak i z lokalnej sztuki prymitywnej, której rolę, w polskich warunkach, pełniła sztuka podhalańska.

Spośród formistów eksponowane są prace m.in. Leona Chwistka, Stanisława Ignacego Witkiewicza, Jana Hrynkowskiego, Zbigniewa Pronaszki i Konrada Winklera. Ciekawostką dla zwiedzających mogą być także ekspresjonistyczne prace graficzne poznańskiego ugrupowania Bunt, m.in. Stanisława Kubickiego i Jerzego Hulewicza.

Łączą tradycję z nowoczesnością

Grupę środka, łączącą tradycję z nowoczesnością, reprezentuje Stowarzyszenie Artystów Polskich Rytm z idyllicznymi pejzażami Wacława Borowskiego, a także, reprezentujące tendencje klasycyzujące, prace Eugeniusza Zaka, Henryka Kuny, Tymona Niesiołowskiego, Stanisława Rzeckiego oraz inspirowane folklorem gwasze Zofii Stryjeńskiej i drzeworyty Władysława Skoczylasa. Gratką dla odwiedzających muzeum jest możliwość obcowania z pracami jednego z najbardziej tradycyjnych ugrupowań działających w dwudziestoleciu – Bractwem św. Łukasza, którego członkowie zorganizowali swoją pracę artystyczną na wzór średniowiecznego cechu.

Grupa krakowska i inni

Na wystawie nie brakuje także przedstawicieli najbardziej awangardowych ugrupowań międzywojnia: Bloku, Praesensu i „a.r” z pracami Mieczysława Szczuki, Henryka Stażewskiego, Władysława Strzemińskiego, Stanisława Zalewskiego, Andrzeja Pronaszki, Karola Hillera. Awangardową Grupę Krakowską reprezentują prace graficzne, rysunkowe i rzeźbiarskie takich twórców, jak Sasza Blonder, Leopold Lewicki oraz Maria Jarema. Na ekspozycji pojawia się także kilka wątków radomskich.

Eksponaty pochodzą z kolekcji: Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Narodowego w Lublinie, Muzeum Narodowego w Poznaniu, Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Niepodległości w Warszawie, Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Muzeum Okręgowego w Toruniu, Muzeum Śląskiego w Katowicach, Muzeum Sztuki w Łodzi, a także ze zbiorów własnych Muzeum im. Jacka Malczewskiego w Radomiu