Czarnoleski park pięknieje

Mieszkał tu i tworzył Jan Kochanowski. Obecnie na ukończeniu jest pierwszy etap rewitalizacji pięknego parku, gdzie przed laty rosła słynna lipa poety. Jest nowy amfiteatr, będą imprezy.

Krajobrazowy Park Czarnoleski to obszar ok. 10 ha. Jan Kochanowski osiedlił się tu ok. roku 1571. W 1761 Czarnolas wykupił Jan Jabłonowski. To właśnie park został założony przez księżną Teresę z Lubomirskich - Jabłonowską. Ona też zaprosiła znanego wówczas ogrodnika i planistę czeskiego pochodzenia Józefa Sichego. Wyznaczył on plan i główne zarysy ogrodu, m.in. piękną główną aleję wjazdową wraz z kolistym podjazdem pod dwór, gdzie dziś jest Muzeum Jana Kochanowskiego. - Z tyłu za dworem urządził aleję lipową upamiętniającą słynną czarnoleską lipę Jana Kochanowskiego. W tej chwili na zakończeniu alei znajduje się XIX-wieczny obelisk z symbolicznym sarkofagiem Urszulki, córki poety oraz popiersiem Piotra Kochanowskiego, bratanka Jana. Obelisk upamiętnia miejsce, gdzie rosła słynna lipa - opowiada kierownik placówki Maria Jaskot.

 

Najpierw Czech, potem Polak

Na początku XX stulecia założenia czeskiego ogrodnika rozwinął polski specjalista inż. Stefan Celichowski. - Zachowując główną koncepcję poprzednika wprowadził dodatkowe elementy. Czyli dodatkowe ścieżki i aleje spacerowe w parku, szpalery grabowe, tujowe, lipowe. Ten projekt przetrwał do dziś i naszym głównym celem jest właśnie odtworzenie tego wyglądu na podstawie dokładnych planów Celichowskiego i istniejących fotografii. Mogliśmy dokładnie odtworzyć wygląd alei wjazdowej. Poprzez kaskadowy wygląd roślin tworzy jakby aleję wśród "wysokich gór". To malownicze a zarazem praktyczne, kiedyś ten "mur" oddzielał jakby całe gospodarstwo z uprawami od zabudowy - tłumaczy Maria Jaskot.

 

Po wielu stuleciach...

W ramach realizowanego od 2011 r. projektu rewitalizacji Czarnolasu, aleja otrzymała nową elegancką kostkę granitową. Zostały odbudowane (choć nie w całości) boczne aleje spacerowe. Teraz mają nową powierzchnię żwirową. Pielęgnacji zostały poddane najważniejsze i nie raz znaczące, wręcz reliktowe, okazy drzew. - Jak chociażby bezcenny okaz sosny kanadyjskiej. Ta stojąca przed Muzeum na 200 lat. Została bardzo dokładnie przebadana przez specjalistę z zakresu chirurgii drzew prof. Marka Siewniaka. Sosna pochyla się dosyć mocno, otrzymała specjalne wzmocnienia, odciągi przed upadkiem. Nasza sosna wpisała się już w pejzaż Czarnolasu - dodaje  Jaskot.

 

Wybudowano także dwa nowe obiekty na terenie kompleksu. Pierwszym z nich jest pawilon ogrodowy po prawej stronie alei, zaraz przy bramie wjazdowej na teren parku. - Będzie miał charakter obiektu usługowego. Tam turyści zrobią pierwszy krok: kupią bilety, zaopatrzą się w przewodniki, książki. Będzie tam miejsce do relaksu i odpoczynku. W środku umieścimy prezentację multimedialną związana z rewitalizacją parku oraz historię o Janie Kochanowskim z dawnych czasów. Zobaczymy mapę całego ogrodu i  najważniejsze elementy architektury: gdzie trzeba koniecznie dotrzeć zobaczyć i zwiedzić - wyjaśnia kierowniczka. - Przed nami aranżacja wnętrz, będzie pseudoklasycystyczne, bardzo klimatyczne - dodaje.

 

Nowy jest amfiteatr

Wyłoniono już wykonawcę tych prac. Budynek ma być gotowy przed końcem września zakończyć, a dostępny dla zwiedzających będzie z nowym rokiem. Kolejnym, nowym budynkiem jest amfiteatr. Tu będą przeniesione wszystkie wydarzenia o charakterze kulturotwórczym jak "Czarnoleskie spotkania sobótkowe", koncerty fortepianowe pod nazwą "Gościu siądź pod mym liściem". - Mając na uwadze "Odprawę posłów greckich" chcemy tu również realizować wydarzenia o charakterze teatralnym. Jeszcze nie myśleliśmy o konkretach, być może będą miały te wydarzenia charakter przeglądu, może warsztaty teatralne? Chęć poprowadzenia takich warsztatów zadeklarowała już pani Emilia Krakowska, która chce tu pracować z młodzieżą - zaznacza kierowniczka Muzeum.

 

Remont za unijne pieniądze

Prace kosztowały 6,5 mln zł z czego 5,5 mln zł to fundusze unijne. Urząd Marszałkowski dał milion. Koniec prac zaplanowano na grudzień br. Przed Czarnolasem drugi etap prac... Miejsce to rocznie odwiedza ok. 80 tys. turystów. - Są to dane z naszej ewidencji. Połowa z nich przyszła tu i kupiła bilet, druga połowa (jak szacujemy) po prostu przyjeżdża, spaceruje, miło spędza czas całymi rodzinami. Liczymy na większą frekwencję, temu służy rewitalizacja. Zachowaliśmy obszar w formie historycznej podkreślając ich walory - wyjaśnia kierowniczka.

 

W Czarnolesie znajdzie się też kolejny budynek, który będzie pełnił rolę centrum badawczego twórczość Jana Kochanowskiego. Ma służyć pracy naukowej specjalistów. W nim będzie też sala konferencyjna i biblioteka (przeniesiona z dworku). Projekt już jest, a gdy znajdą się pieniądze, będziemy go realizować - zapowiada M. Jaskot.

Wystawy o mistrzu Janie
A obecnie w sześciu salach dworku można oglądać wystawę retrospektywną. - Została zaprojektowana tak, by działała na wyobraźnię,  szczególnie młodych ludzi. Są pełnoplastyczne postaci w strojach z epoki z Janem Kochanowskim na czele. Wśród wielu eksponatów jest fotel mistrza  ocalony przez wspomnianą wcześniej Teresę z Lubomirskich. Księżna jest pochowana w kaplicy obok. Tam też prezentujemy kolejną wystawę, młodego Kochanowskiego w scenie z życia na dworze króla Zygmunta Augusta. Dostał wtedy - w wieku 33 lat - zaszczytną funkcję sekretarza królewskiego. To impresja historyczna ważna dla dziejów historii Polski inspirowana Wawelem. Są malowidła, kilka słynnych postaci, czy głów Wawelskich - wymienia Maria Jaskot.

 

Słynna lipę Czarnolas stracił w 1770 r. W jej miejscu stoi XIX-wieczny, kamienny obelisk z symbolicznym sarkofagiem Urszulki, córki poety oraz popiersiem Piotra Kochanowskiego, bratanka Jana.

 

Muzeum w Czarnolesie można zwiedzać od wtorku do niedzieli w godz. 8 - 18 a zimą do godz. 16.

Bartek Olszewski