„Niedziela z przewodnikiem” w „Malczewskim”
Na przykładzie wczesnośredniowiecznego grodu w Czermnie (Czerwieniu) nad
Huczwą, radomski kurator wystawy, Małgorzata Cieślak-Kopyt, wprowadzi
zwiedzających w świat Słowian zamieszkujących Grody Czerwieńskie,
spornego terytorium na pograniczu polsko-ruskim. O randze grodu
świadczą cenne zabytki zgromadzone na ekspozycji, wśród nich skarby
biżuterii kobiecej o proweniencji bizantyńsko-ruskiej (XIII/XIV wiek), a
przede wszystkim znaleziska 29 pieczęci ze znakami Rurykowiczów będące
dowodem na przynależność grodów do Rusi Kijowskiej i szeroko pojętej
Bizantyńskiej Wspólnoty Narodów.
Gród Czerwień był wielkim
centrum handlowym na kupieckim szlaku: Kijów – Kraków-Praga-Ratyzbona .
Pośredniczono tu w handlu między wschodnimi krajami a Europą Zachodnią,
o czym świadczą liczne związane z handlem m. in. odważniki, szalki wag i
ponad 600 ołowianych plomb towarowych! Przez Czerwień wiódł szlak
pątniczy. Znaleziono tu np. ołowiany znak pielgrzymi z postaciami św.
Piotra i Pawła, dowodzący, że mimo schizmy z 1054 r. nadal czczono tu
świętych kościoła zachodniego. O przenikaniu się dwóch cywilizacji
chrześcijańskich na terytorium Grodów Czerwieńskich świadczą kolejne
zabytki: np. pieczęć z św. Piotrem na awersie i św. Borysem i Glebem na
rewersie, czy krzyż z tzw. węzłem Salomona – symbol ochronny znany w
Śródziemnomorzu.
Wspaniały rozkwit ośrodka zahamował najazd
Tatarów w 1240 r. Wielka ilość militariów pochodzenia wschodniego
odkryta w Czermnie świadczy o gwałtownym ataku wojsk mongolskich. Na
podstawie ich rozlokowania w terenie i znaleziskach licznych szkieletów
ludzkich, udało się zrekonstruować przebieg ataku wojsk tatarskich na
gród. Rekonstrukcja mongolskiego najazdu na Czerwień, autorstwa
Jerzego Kuśnierza, archeologa z Muzeum Zamojskiego, będzie z pewnością
bardzo atrakcyjną częścią niedzielnego spotkania z archeologią na
wystawie „Czerwień – gród między Wschodem a Zachodem”.
