Nowa aranżacja wystawy, czyli w gościnie u Jana Kochanowskiego w czarnoleskim dworze

    W ostatnich latach otoczenie Muzeum Jana Kochanowskiego w Czarnolesie przeszło istotne przeobrażenia. Po wybudowaniu amfiteatru, kordegardy, rekultywacji stawu, modernizacji alejek parkowych i oświetlenia, przyszedł czas na zmianę, nową aranżację, ekspozycji muzealnej mieszczącej się w klasycystycznym dworku (parter, sutereny) oraz kaplicy Jabłonowskich. Zmieniona i odświeżona została ekspozycja stała „Jan Kochanowski – duch miejsca, klimat epoki. W obecnym ujęciu za pomocą nowych elementów aranżacyjnych (w tym multimediów) prezentowane będą najnowsze wyniki badań nad twórczością Jana Kochanowskiego, prowadzone w Polsce i za granicą. W świetle najnowszych badań poetę z Czarnolasu można stawiać na równi z Petrarką. Mocnym akcentem na wystawie jest tematyka kultury chrześcijańskiej, w szerokim, ekumenicznym, ponadwyznaniowym rozumieniu. Tu osią będzie "Psałterz Dawidów", dzieło dotąd minimalizowane. Szczegółowa prezentacja dzieł Kochanowskiego ("Odprawy posłów greckich", "Trenów", "Pieśni", "Fraszek") zwraca uwagę na ich piękno poetyckie i niezwykłe nowatorstwo koncepcji artystycznej. Przy okazji "Odprawy…" zaprezentowany zostanie dźwiękowy przekaz chóru z fragmentem tragedii oraz unikatowy przykład tzw. heksametru polskiego. W tej samej części za pomocą projekcji widz zobaczy i usłyszy przejmujący monolog Kasandry, tzw. „okno Kasandry”. Fragment ekspozycji ukazujący Treny, będzie próbą poznania nie tylko cierpiącego ojca, ale przede wszystkim wielkiego twórcy - artysty, który pragnie opisać ból po stracie dziecka, z punktu widzenia kogoś, kto przeżył tragedię osobistą, pogodził się z nią w imię własnej wiary i nadaje swojemu dziełu formę wypowiedzi światopoglądowej i zarazem głęboko artystycznej. Słowem: nowe spojrzenie na "Treny". Pomieszczenia dworskich suteren poświęcone zostały tematowi czarnoleskiego folwarku – z rekonstrukcją przestrzenną (modelem) dworku Kochanowskiego. Na ścianach znalazły się szkicowe rysunki z przedstawieniem typów zabudowy wiejskiej z końca XVI wieku. Wszystko to unaoczni widzowi otoczenie wśród którego żył poeta. Ten fragment ekspozycji wyposażony został w pulpit dotykowy z wbudowanymi elementami edukacyjnymi: grami, quizami, zagadkami… W sali obok znalazła się ożywiona inscenizacja słynnych zajazdów w Babinie pod Lublinem, znanych jako Rzeczpospolita Babińska, które przyciągały wybitne osobistości tamtych czasów, m.in. Mikołaja Reja, Andrzeja Frycza Modrzewskiego, Jana Łaskiego, Jana Zamojskiego… Pomieszczenie kaplicy przeznaczone zostało w całości na Psałterz, jako najważniejszy przejaw geniuszu czarnoleskiego poety. Oprawę dźwiękową stanowią nieustannie odtwarzane psalmy. Również tu, podobnie jak w suterenach, wykorzystane zostaną pełnoplastyczne figury. Wszystkie przeobrażenia ekspozycji spowodują, że widz będzie aktywnym uczestnikiem „gościny” w czarnoleskim dworze. Innym efektem tych zmian będzie nowe odczytanie dzieł Jana Kochanowskiego, i ukazanie go jako twórcę sięgającego do tradycji kultury europejskiej, odwołującego się do pisarzy antycznych – grecko-rzymskich. Modernizacja wystawy zbieżna jest z programem muzeum, zakładającym systematyczną współpracę z uczelniami wyższymi i instytutami badawczymi, pracującymi nad twórczością Jana z Czarnolasu. W Polsce i za granicą. (...). Istotny wpływ na większą atrakcyjność nowej wystawy ma również zmieniona kolorystyka sal wystawowych oraz wykonanie naściennych fragmentów dzieł Jana Kochanowskiego metodą kaligrafii odręcznej, oraz drzewa genealogicznego Kochanowskich – wielkość powierzchni 1050 m kw. Autorką przepięknych kaligrafii jest wybitna artystka z Krakowa Ewa Landowska – kaligraf i muzyk. Wykonano także kamienny portal z czerwonego szydłowieckiego piaskowca pod renesansowe drzwi z dworku poety. Ten cenny zabytek otrzymał wreszcie godną oprawę. W ekspozycji wykorzystano również ekrany multimedialne i dotykowe, które stały się integralną częścią ekspozycji i które niewątpliwie uatrakcyjnią i ożywią czarnoleskie muzeum. Scenariusz nowej wystawy w Czarnolesie opracowany został przez specjalistów z zakresu literatury staropolskiej, m.in. przez prof. Wacława Waleckiego z UJ. Tekst i zdjęcia: Muzeum im. Jacka Malczewskiego (placówka w Czarnolesie jest jego oddziałem).