Opony do samochodów służbowych – jakie normy muszą spełniać i czym się kierować przy wyborze?
Dbałość o dobry stan techniczny aut jest podstawowym obowiązkiem osoby odpowiedzialnej za służbową flotę pojazdów. By zapewnić kierowcom bezpieczeństwo, należy zatroszczyć się między innymi o dobór odpowiednich opon do samochodów flotowych. Na co zwrócić uwagę przy ich wyborze i jakie regulacje prawne obowiązują w tym zakresie?
Jak wpływa jakość opon na bezpieczeństwo jazdy?
Jakość opon używanych w samochodach firmowych jest jednym z kluczowych elementów utrzymania bezpieczeństwa kierowców. Mimo że nowoczesne samochody wyposażone są w zaawansowane technologie, nie wyeliminują one ryzyka prowadzenia samochodu z źle zamontowanymi oponami, które nie są dostosowane do samochodu lub pory roku.
Jak wskazują eksperci polskiego Stowarzyszenia Przemysłu Oponiarskiego w raporcie "Wpływ opon na bezpieczeństwo w ruchu drogowym", opona zamontowana w pojeździe jest jedynym punktem kontaktu między samochodem a drogą. Dlatego nie ulega wątpliwości, że stan i jakość opon wpływają nie tylko na komfort, ale przede wszystkim na bezpieczeństwo jazdy. Jednak trudno szukać potwierdzenia tych informacji w statystykach, ponieważ, jak możemy przeczytać w tym samym raporcie, w polskim systemie zbierania danych o wypadkach znaczenie skuteczności pojazdu, w tym opon, jest skrajnie pomijane.
Potwierdza to porównanie danych z Polski i Niemiec, które przytaczają eksperci. Choć według statystyk policyjnych w Polsce problemy z oponami przyczyniają się do 25-30% wypadków, obraz ten zmienia się całkowicie, gdy spojrzy się na konkretne wartości. Według danych Krajowej Administracji Straży Granicznej, w 2017 roku 40 wypadków spowodowało techniczne zepsucie pojazdu, z czego tylko 10 to problemy z oponami. W Niemczech wartości te wynosiły odpowiednio 3017 i 1374 wypadków, co wyraźnie pokazuje, że dane zbierane w Polsce są niedoszacowane.
Na co zwrócić uwagę przy wyborze opon do pojazdów flotowych?
Opony zimowe i letnie różnią się w wielu aspektach. Opony zimowe posiadają bardziej agresywny bieżnik dla lepszego trzymania na śniegu i lodzie. Opony letnie z kolei posiadają bardziej płaski bieżnik i są miększe, co umożliwia lepsze prowadzenie na suchej i mokrej nawierzchni. Ponadto, opony zimowe wykonane są z mieszanki gumowej, która zachowuje swoją miękkość nawet przy niskiej temperaturze, podczas gdy opony letnie stają się sztywniejsze w chłodniejszych warunkach. Dlatego ważne jest, aby używać odpowiednich opon w zależności od warunków pogodowych, w których będziemy jeździć.
Niezależnie od tego, czy decydujemy się na opony letnie, czy zimowe, najważniejsze aspekty, które należy wziąć pod uwagę, to:
- masa pojazdu, włącznie z wagą przewożonego ładunku,
- maksymalna dopuszczalna prędkość, z jaką pojazd wyposażony w określony typ opon może się poruszać,
- przeważająca klasa i rodzaj dróg, po których będzie poruszał się pojazd,
- regulacje i normy krajów, które będą odwiedzane - zarówno w ramach podróży służbowych, jak i prywatnych.
Przy wyborze opon do pojazdów flotowych należy wziąć pod uwagę także dodatkowe aspekty. Są to:
- dopuszczalna głębokość bieżnika w krajach, które kierowca odwiedza,
- data wygaśnięcia opon,
- typ opon (letnie, zimowe, całoroczne),
- klasa opon uwzględniająca opór toczenia i poziom hałasu,
- dodatkowe parametry (opony wzmocnione lub do jazdy w trudnym terenie).
Co oznaczają etykiety na oponach?
Istotne informacje, kluczowe na etapie wyboru ogumienia do samochodów służbowych, zawarte są także na etykiecie opony. Znajdujące się na nich dane oraz sposób ich prezentacji zostały opisane w rozporządzeniu w sprawie etykietowania opon, które obowiązuje od 2012 roku. Dzięki temu konsumenci na terenie całej Europy mogą łatwo uzyskać informacje dotyczące:
- efektywności paliwowej wynikającej z oporów toczenia opon,
- przyczepności i dystansie hamowania na mokrej nawierzchni,
- generowanego hałasu, który określa zewnętrzny dźwięk toczenia.
To z kolei pozwala na podejmowanie bardziej świadomych decyzji, uwzględniających rodzaj jazdy, panujący w danym miejscu klimat czy warunki drogowe, z jakimi mogą mierzyć się kierowcy.
Od 1 maja 2021 roku obowiązują nowe standardy etykietowania opon. Czym różnią się one od poprzednich oznaczeń? Przede wszystkim zredukowano liczbę klas, która określają zużycie paliwa oraz przyczepność na mokrej nawierzchni – wcześniej były one opisywane literami od A do G, natomiast obecnie obowiązują oznaczenia od A do E. Na mocy tej zmiany ogumienie z gorszymi parametrami musiało zostać wycofane ze sprzedaży. Ponadto nowy system miał być bardziej czytelny dla kupujących.
Na nowych etykietach można też znaleźć dodatkowe piktogramy, które dotyczą zwiększonej przyczepności ogumienia na ośnieżonej lub oblodzonej nawierzchni, tym samym informując użytkowników o możliwości zastosowania opon w warunkach zimowych. Na obowiązujących od maja 2021 roku etykietach pojawiły się także kody QR, po zeskanowaniu których można pobrać kartę informacyjną konkretnego produktu.
Jakie procedury muszą spełniać opony przed trafieniem na rynek?
Normy konieczne do spełnienia przed wprowadzeniem opon na rynek europejski zostały określone w porozumieniu Europejskiej Komisji Gospodarczej Organizacji Narodów Zjednoczonych (EKG ONZ) z 1958 roku w sprawie harmonizacji norm technicznych dla pojazdów kołowych, ich wyposażenia oraz części. Zanim opona zostanie dopuszczona do sprzedaży, w zależności od typu pojazdu musi być zgodna z:
- Przepisy dotyczące homologacji opon do samochodów osobowych - przepisy ONZ/ECE nr 30;
- Przepisy dotyczące homologacji opon do ciężarówek - przepisy ONZ/ECE nr 54;
- Przepisy dotyczące homologacji opon motocyklowych - przepisy ONZ/ECE nr 75;
- Przepisy dotyczące homologacji opon rolniczych - przepisy ONZ/ECE nr 106.
Bezpieczeństwo jazdy zależy w dużej mierze od stanu technicznego pojazdu, w tym także od stanu opon. W przypadku wyboru opon do floty samochodowej należy zwrócić szczególną uwagę na jakość opon i ich dopuszczalność do użytku w określonych warunkach drogowych i pogodowych.