Wernisaż wystawy uświetnił występ grupy rekonstrukcyjnej Preria (fot. Muzeum im. Jacka Malczewskiego Radom)

Jak podkreśla Leszek Ruszczyk, dyrektor "Malczewskiego", ekspozycja to efekt współpracy naukowców z Uniwersytetu Jagiellońskiego, kuratorów radomskiego muzeum i rdzennych społeczności Pueblo. - To nie tylko wystawa o przeszłości, ale także o dialogu między kulturami i o wspólnej potrzebie odkrywania świata. Jako instytucja kultury chcemy pokazywać, że Radom może być miejscem spotkania różnych tradycji, a jednocześnie – przestrzenią refleksji i zachwytu nad dziedzictwem człowieka – dodaje. 

Opowieść o dialogu

Ekspozycja prezentuje unikatowe zabytki, dokumentację z wykopalisk, rekonstrukcje oraz fotografie polskiej misji archeologicznej w Kolorado. To opowieść o dialogu między nauką a tradycją, o spotkaniu światów oddzielonych oceanem, a połączonych wspólną pasją poznawania przeszłości. – To temat nietypowy i rzadko spotykany w polskich muzeach. Projekt kierowany przez profesora Radosława Palonkę jest unikatowy w skali polskiej archeologii; to jedyna polska misja archeologiczna prowadzona na terenie Stanów Zjednoczonych i jedna z nielicznych na świecie, w których kierownictwo powierzono badaczowi spoza tego kraju. Wyjątkowość tych badań polega nie tylko na ich zasięgu, ale przede wszystkim na metodzie pracy – opartej na szacunku, wrażliwości i zrozumieniu dla kultury ludów Pueblo. To współpraca oparta na zaufaniu, które otworzyło wiele drzwi niedostępnych dla innych badaczy – mówi Paweł Cyganiewicz, kurator wystawy.

Polskie badania w Kolorado

Polskie badania archeologiczne w Kolorado prowadzone są przez Instytut Archeologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Projekt Archeologiczny Sand Canyon–Castle Rock, realizowany od 2011 r. w południowo-zachodniej części Kolorado, obejmuje teren pomnika narodowego Canyons of the Ancients National Monument, jednego z najbogatszych w stanowiska archeologiczne obszarów Ameryki Północnej, o ogromnym znaczeniu dla społeczności Pueblo, Nawahów i Apaczów. To pierwszy długofalowy polski projekt archeologiczny w Stanach Zjednoczonych i jedna z nielicznych europejskich misji tego typu w całej Ameryce. – Współpracujemy nie tylko z amerykańskimi uniwersytetami i instytucjami, ale przede wszystkim ze współczesnymi społecznościami Pueblo. To dzięki nim możemy lepiej rozumieć znaczenie dawnych symboli, mitów i tradycji, które zachowały się w sztuce naskalnej i architekturze regionu - wyjaśnia kierownik projektu badawczego prof. dr hab. Radosław Palonka z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Badania wraz z zespołem studentów, doktorantów i współpracowników w południowo-zachodniej części Kolorado prowadzi  od 2011 r. 

W rytmie indiańskich pieśni

 – Nasza wystawa to indiańska opowieść o tradycji, kulturze oraz religii. To także opowieść o niezwykłej więzi z naturą, o codzienności, o sztuce i symbolach, które przetrwały wieki. Chcielibyśmy, aby była to opowieść nie tylko o przeszłości, ale również o szacunku wobec różnorodności kulturowej oraz o innej, często odmiennej wizji patrzenia na świat – opisuje Adelina Szczerbińska, kuratorka wystawy.

Pierwsze oprowadzanie kuratorskie po wystawie zaplanowano na niedzielę, 26 października o godz. 12. Będzie to okazja, aby poznać ekipę badawczą polskiego projektu archeologicznego oraz wziąć udział w warsztatach dekorowania ceramiki lub stworzenia figurki Katchina, które według wierzeń Pueblo uosabiają byty pomiędzy światem ludzi a światem duchów.

Wystawa „Opowieści z Krainy Pueblo” czynna jest do 30 czerwca 2026 r.

Zdjęcia: Muzeum im. Jacka Malczewskiego Radom